بیماری زنانه میوم رحم چیست ؟ میوم رحمی یکی از شایع ترین تومورهای رحمی است. حدود 20% زنان بیش از 35 سال مبتلا به میوم رحم می باشند اما در سن 35-45 سالگی شایع تر است و گاهی درسنین کمتر نیز دیده می شود و در سن 11سالگی نیز دیده شده است. تومورهای جدید به ندرت بعد ازسن یائسگی دیده می شوند. به دلایل ناشناخته میوم دربین زنان سیاه پوست بیش از زنان سفید پوست است. سابقا به میوم فیبروئید اطلاق می شد ولی فیبروم رحم منشآ عضلانی داشته (عضلات صاف) واز عناصر فیبرو سرچشمه نمی گیرد ولی اکنون لغت فیبرم در بین عموم مطرح شده. اما انواع میوم رحم کدام است؟
ویژگی ظاهری بیماری زنانه میوم رحم
میوم رحم ممکن است منفرد یا متعدد باشد و اندازه های آن از میکروسکوپی تا یک هندوانه متغیر است. بافت میوم سخت بوده و کپسول دار است و تولید ندول های کوچک و بزرگ می نماید که می توان آن را از بافت عضلانی رحم جدا کرد. دربرش سطح تومور، براق و سفید رنگ است و منظره ای شبیه منظره گرد باد دارد وبنابراین از عضلات اطراف به خوبی تشخیص داده می شود.
محل قرار گیری میوم رحم
میوم ها ممکن است در جسم رحم بوده و یا در سرویکس باشد که جضور آنها در سرویکس شیوع کمتری دارد. زمانی که فیبروم خیلی بزرگ باشد ممکن است به مثانه فشار آورده و باعث انسداد مجرای ادرار ورتانسیون ادرار بشود و اگر چنین تومور بزرگی در سرویکس باشد و در حفره لگن فشرده می شود و بیرون آوردن آن بسیار مشکل است.
در زیر انواع میوم رحم را توضیح می دهیم.
انواع بیماری زنانه میوم رحم
میوم ها از نظر قرار گیری آنها نسبت به دیواره رحم به سه گروه تقسیم می شوند:
- تومور زیر مخاطی : که درست زیر اندومتر است وآنرا بطرف جلو فشار می دهد و شامل 5% میوم ها است و ایجاد خونریزی می کند واحتیاج به هیسترکتومی دارد. اگر حتی قدری به جدار رحم چسبیده باشند را نمی توان با کورت خارج کرد و خطربروز دژنزاسیون سارکوم نیز دراین بیماران زیادتر است. بعضی تومورهای زیر مخاطی حتی با جثه بزرگ بدون پایه هستند.برخی تومورهای دیگر نیز در نتیجه انقاضات رحم پایه در می شوند وممکن است از سرویکس و یا حتی از واژن نیز خارج شوند.
- میوم داخل عضلانی : در دیواره عضلانی قرار گرفته و ارتباط زیادی با مخاط سروز ندارد. زمانی که بزرگ باشد و تعداد آنها زیاد باشد باعث بزرگ شدن رحم می شود.
- تومورهای زیر سروزی : مانند میوم های زیر مخاطی ممکن است بدن پایه و یا پایه دار باشند. گاهی رگ های وریدی بزرگ و زیر سطح آن ممکن است پاره شده و خونریزی شدید زیر صفاق ایجا
علت بیماری زنانه میوم رحم چیست
با توجه به اینکه هنوز به طور دقیق علت میوم رحم مشخص نیست با این وجود با تحقیقات بالینی صورت گرفته چند فاکتور در به وجود آمدن این بیماری مؤثر است که عبارتند از:
عوامل و تغییرات ژنتیکی شانس ابتلا به این بیماری را بالا می برد.
تغییرات هورمونی و عدم توازن در استروژن و پروژسترون که دو هورمون تحریک کننده‌اند در رشد فیبروم‌ها مؤثراند. هورمون استروژن با وجود فوایدی که برای بدن دارد در صورت اختلال و تغییر در میزان تولید در بدن باعث رشد فیبروم‌ها می شود.
اضافه وزن به دلیل اینکه در تولید هورمون‌ها چون استروژن و پروژسترون اختلال ایجاد میکند فیبروم رحمی را ایجاد میکند و در بانوانی که اضافه وزن دارند ابتلا به این بیماری بیشتر از دیگران است.
با یائسگی رشد فیبروم‌ها کاهش می‌یابد و بعد از یائسگی با هورمون تراپی و یا درمانی فیبروم رحمی افزایش می یابد.
ماتریس خارج سلولی ECM دامنه وسیعی از رشد و فعالیت و ذخیره یک بافت را انجام می‌دهد و باعث اتصال سلول‌ها به هم میشود. در میوم‌ها این ماده افزایش می‌یابد. ذخیره این فاکتورها تغییرات بیولوژیکی در سلول‌ها ایجاد میکند.
یکی از عوامل مؤثر در رشد میوم‌ها نژاد است که زنان سیاه پوست بیشتر از زنان سفید پوست به این بیماری مبتلا می‌شوند.
در سه ماهه اول بارداری رشد فیبروم‌ها افزایش یافته که به دلیل افزایش سطح استروژن و پروژسترون رخ می‌دهد.
قاعدگی در سنین پایین و همچنین مصرف بیش از حد گوشت قرمز و نوشیدنی های الکلی جزو عواملی هستند که خطر ابتلا به فیبروم رحمی را افزایش میدهند.
علائم میوم رحم
فیبروم رحم پدیده‌ایی شایع است با این حال ممکن است بدون علامت باشد. فیبروم رحم با توجه به اندازه و تعداد آنها علائمی چون موارد ذیل دارد:
- افزایش خونریزی دوران قاعدگی و خونریزی طولانی مدت
- تکرر ادرار
- یبوست
- پا درد و کمر درد
- کم خونی
- دردهای لگنی
- ناباروری
- احساس فشار در پایین شکم
انواع میوم رحم زنان
میوم های رحم با توجه به محلی که در رحم قرار گرفته اند سه نوع هستند:
میوم اینترامورال در سایزهای مختلفی در دیواره رحم رشد کرده و باعث خونریزی های شدید در دوران قاعدگی می شوند. در زمان بارداری نیز وجود این میوم می تواند سقط جنین و ناباروری را به همراه داشته باشد. در صورت وجود فیبروم اینترامورال درمان های دارویی و جراحی به تشخیص پزشک با توجه به سن در نظر گرفته می شود.
میوم ساب موکوزال داخل حفره رحم به وجود می آید و به دلیل پارگی رگ های خونی داخل میوم خونریزی های شدید در دوران قاعدگی رخ می دهد. میوم ساب موکوزال زایمان زودرس و سقط جنین را می تواند باعث شود. بهترین روش برای درمان میوم ساب موکوزال جراحی هیستروسکوپی است.
میوم ساب سروزال داخل لگن یا حفره شکمی تشکیل می شود در سایزهای مختلف و علائم کمتری از خود بروز میدهند معمولا به رحم چسبیده و به دور خود می پیچند و باعث دردهای شدید در ناحیه شکم می شوند و درمان این فیبروم از طریق لاپاروسکوپی و لاپاراتومی انجام می گیرد.
آیا میوم رحم خطرناک است
فیبروم یا میوم رحمی در بیشتر موارد خوش خیم و بدون خطر است و مرگ و میر و خطر جانی ندارد و باعث سرطان نمی شود ولی عوارضی در پی دارد.
خطرات بیماری زنانه میوم رحم
میوم رحمی می تواند با بروز علائم و خطراتی همراه باشد از جمله:
- خطر ناباروری در صورتی که رشد میوم ها دهانه رحم را ببندد.
- خونریزی های شدید رحمی و قاعدگی های طولانی مدت باعث کم خونی و ضعف شدید می شود.
- خطر سقط جنین
- درد در حین رابطه جنسی
- آسیب به کلیه ها
- تورم شکم و افزایش وزن
- نارسایی قلبی
- پایین آمدن سیستم ایمنی
- زایمان زودرس
تشخیص بیماری زنانه میوم رحم
تشخیص میوم رحم توسط پزشک به روش های ذیل انجام می گیرد:
معاینه لگن و شکم که روشی معمول است و در صورتی که یک توده سفت و نامنظم دیده شود تشخیص بر وجود میوم رحم داده می شود.
سونوگرافی شکم و واژینال یک روش اطمینان بخش است با استفاده از امواج صوتی و تصویری برای تشخیص و اندازه فیبروم ها.
در صورتی که با انجام سونوگرافی تشخیصی داده نشد روش تصویربرداری MRI برای تشخیص جزئی تر و دقیق تر توصیه می شود.
هیستروسونوگرام روشی دقیق با تصویر برداری از لگن و رحم است.
روش هیستروسالپنگوگرافی به صورت دقیق از حفره رحمی و باز یا بسته بودن لوله های تخمدان تصویر رنگی می گیرد و فیبروم های زیر موکوس را تشخیص می دهد.
هیستروسکوپی روشی دیگر است که با وارد کردن هیستروسکوپ که تلسکوپی کوچک است به درون رحم دیواره رحم و لوله های تخمدان را معاینه می کند.
تاثیر میوم در بارداری
یکی از عوارض فیبروم رحمی مشکلات در بارداری است که مواردی باعث کاهش باروری می شود.
فیبروم می تواند شکل دهانه رحم را تغییر داده و مانع ورود اسپرم به رحم شود.
همچنین تغییری که به دلیل رشد فیبروم ها در رحم به وجود می آید می تواند در قرار گرفتن جنین اختلال ایجاد کند.
اندازه رحم در صورت وجود فیبروم کاهش یافته و جریان خون را مختل می کند.
برخی از انواع میوم ها باعث سقط جنین می شوند به دلیل اینکه در نزدیکی دهانه رحم قرار گرفته و راه خروج نوزاد را می گیرند. اگر میوم ها باعث بسته شدن دهانه رحم و لوله های آن شوند می توانند باعث نازایی شوند. در دوران بارداری فیبروم ها یا خیلی کوچک و یا خیلی بزرگ شده و غالبا در بین ۲ تا ۱۲ درصد از زنان باردار رخ داده و در ۱۲ هفته بارداری رشد می کنند.
میوم های رحم در بارداری دچار پیچ خوردگی شده و باعث درد شدید در زنان باردار می شود.
فیبروم رحم در بارداری خونرسانی به جنین را کاهش می دهد و از لانه گزینی جنین و رشد جنین نیز جلوگیری می کند.
کنده شدن زودرس جفت در دوران بارداری یکی از عوارض میوم رحمی در بارداری است.
بانوانی که مبتلا به فیبروم رحمی هستند شانس باروری در روش IVF در آنها کمتر دیده می شود.
پیشگیری از فیبروم و میوم رحم
با توجه به اینکه نزدیک به ۸۰ درصد از بانون به فیبروم و میوم رحم دچار می شوند و علت قطعی وجود ندارد با داشتن سبک زندگی سالم می توان از به وجود آمدن این بیماری جلوگیری کرد.
از مهم ترین و تاثیرگذارترین روشی که می توان برای پیشگیری از فیبروم رحمی به کار برد ورزش کردن و داشتن فعالیت بدنی روزانه است. طبق مطالعات و تحقیقاتی که انجام گرفته زنان ورزشکار در مقایسه با زنانی که تحرک فیزیکی نداشته و یا کم داشته اند بسیار به ندرت میوم رحم در آنها بروز کرده است.
یکی از دلایل ذکر شده که باعث به وجود آمدن و تشدید فیبروم رحم است اضافه وزن و چاقی است که با داشتن تناسب اندام و کم کردن وزن می توان قبل از به وجود آمدن میوم رحم از بروز آن پیشگیری کرده و در صورتی که به وجود آمد با کاهش وزن آن را درمان کرد.
از دیگر راهکارهای پیشگیری از میوم رحم، داشتن رژیم غذایی سالم سرشار از ویتامین ها مثل ویتامین دی، و مواد خوراکی دارای ارزش غذایی، گنجاندن میوه و سبزیجات در سبد روزانه و کم کردن استفاده از گوشت قرمز است.
تفاوت میوم رحم با تنبلی تخمدان
سندروم تخمدان پلی کیستیک یا همان تنبلی تخمدان زمانی بروز می کند که زنان دچار اختلالات هورمونی شده باشند و سطح هورمون آندروژن که هورمونی مردانه است بیش از حد نرمال باشد. در این حالت در تخمدان ها فولیکول های ریز زیادی تشکیل شده که باعث ایجاد کیست می شود. قاعدگی نامنظم، لکه های پوستی و پر مویی، درد در ناحیه لگن از علائم تنبلی تخمدان است. این بیماری به این دلیل که علائم آن از بیماری به بیماری دیگر متفاوت است به عنوان قاتل خاموش نامبرده شده است یکی از این علائم که می تواند یکی از فاکتورهای تنبلی تخمدان باشد چاقی و اضافه وزن است در صورتی که در افراد لاغر هم تنبلی تخمدان مشاهده می شود.
تخمدان پلی کیستیک بر قدرت باروری اثر گذار است حتی می تواند سقط جنین یا زایمان زودرس را به همراه داشته باشد. تنبلی تخمدان سخت زایی و دیر زایی را به دنبال دارد ولی نوعی از میوم رحم می تواند باعث ناباروری شود.
میوم یا فیبروم رحم در لایه عضلانی رحم تشکیل شده و غیر سرطانی است که به صورت شایع قبل از یائسگی بروز می کند و از جمله دلایل به وجود آمدن آن می تواند تغییرات هورمونی باشد. از عوارض میوم رحم درد لگن، نفخ شکم، مشکلات در چرخه قاعدگی و تکرر ادرار، بزرگی شکم را می توان نام برد. میوم رحم بعد از یائسگی با درمان کاهش می یابد. میوم های رحمی معمولا بی علامتند و غالبا بین سنین باروری ۳۰ تا ۴۰ ساله رشد می کنند و با سونوگرافی و آزمایش های دوره ایی تشخیص داده می شوند.
درمان میوم رحمی چیست
پزشک درمان میوم رحمی را با توجه به پارامترهایی چون سن بیمار، میزان خونریزی، کم خونی، قصد بارداری، اندازه و میزان رشد و جای قرار گیری میوم در رحم انتخاب می کند.
دارو درمانی باعث تنظیم سیکل قاعدگی شده و خونریزی های شدید و درد را درمان می کند.
با استفاده از سونوگرافی متمرکز FUS به صورت موثری با کمک امواج صوتی بافت میومی از بین می رود.
از داروهای ضد التهابی یا استامینوفن نیز در کاهش مشکلات میوم رحمی استفاده می شود.
درمان با استفاده از آمپول های هورمونی باعث می شود اندازه فیبروم های رحمی کاهش یابد.
روش جراحی میوکتومی که در آن بافت فیبرومی برداشته می شود.
روش هیسترکتومی زمانی که فیبروم بزرگ باشد و خونریزی رخ دهد انجام می شود بدین نحو که رحم برداشته می شود و غالبا نزدیک به زمان یائسگی که تمایلی برای بارداری وجود ندارد انجام می گیرد.
آمبولیزاسیون فیبروئید رحم که با تزریق مواد شیمیایی به درون رحم فیبروم ها را کوچک می کنند.
روش میولیزیز بدین صورت است که از راه جریان الکتریکی بافت فیبروم را کوچک کرده و از تغذیه فیبروم جلوگیری می کند.
برای کاهش خونریزی قرص های ضد بارداری و استفاده از آی یو دی که آزاد کننده پروژسترون هستند نیز تجویز می شود.
استفاده از داروهایی چون کابرگولین، یولی پریستال استات و دانازول باعث می شود اندازه میوم ها کوچک شوند.
فرسایش بسامد رادیویی روشی است برای از بین بردن فیبرومهای رحمی.
نتیجه گیری
میوم رحم توده ایی سفت و غیر سرطانی است و میزان بدخیمی آن بسیار کم است. میوم یا فیبروم رحمی با علائمی چون خونریزی های خیلی شدید و اختلال در سیکل قاعدگی همراه بوده و استفاده از قرص های ضد بارداری، پیروی از سبک زندگی سالم و کاهش اضافه وزن می تواند از روش های موثر برای پیشگیری و حتی درمان میوم رحم باشد. در هر صورت در صورت مشاهده چرخه قاعدگی نامنظم و خونریزی های غیر طبیعی ماهانه حتما به پزشک زنان در پردیس مراجعه نمایید.
